Ο Χορός του Ζαλόγγου
Το Ζάλογγο είναι βουνό της Ηπείρου, κοντά στον
ποταμό Αχέροντα, είναι στενά συνδεμένο με τη
νεότερη ελληνική ιστορία και συγκεκριμένα μ' ένα δραματικό γεγονός που
χαρακτηρίζει τον ηρωισμό και το υψηλό αγωνιστικό φρόνημα των Ελλήνων.
Το
Δεκέμβριο του 1803 οι Σουλιώτες αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν με τον Αλή
πασά, που τότε εξουσίαζε την Ήπειρο. Σύμφωνα με τη συνθήκη έπρεπε να
εγκαταλείψουν το Σούλι.
Έτσι ξεκίνησαν με τα όπλα τους για την Πάργα. Από φόβο
προς τον πονηρό Αλή χωρίστηκαν σε τρία τμήματα και βάδιζαν προς την Πάργα,
ακολουθώντας διαφορετικό δρόμο το καθένα. Το δεύτερο τμήμα, με οδηγό τον
Κουτσονίκα, σταμάτησε στη μονή του Ζαλόγγου για ανάπαυση. Ο Αλής δεν τήρησε τη
συμφωνία και διάταξε τους Τουρκαλβανούς να επιτεθούν και να καταδιώξουν τους
Σουλιώτες.
Εκεί, στον απόκρημνο βράχο του Ζαλόγγου, οι ηρωικοί Σουλιώτες
πολιορκήθηκαν και αντιστάθηκαν, ώσπου εξαντλήθηκαν τα πολεμοφόδια και τα
τρόφιμά τους. Πολέμησαν με γενναιότητα και με όσες δυνάμεις είχαν απέκρουσαν
τις επιθυμίες των Τουρκαλβανών.
Τέλος, ένα τμήμα Σουλιωτών με αρχηγό τον Κ.
Μπότσαρη κατόρθωσε να διασπάσει τον εχθρικό κλοιό και να φτάσει, με αρκετές
απώλειες βέβαια, στην Πάργα. Όσοι έμειναν με τον Κουτσονίκα στη Μονή,
αιχμαλωτίστηκαν. Δεν υπήρχε πια καμιά ελπίδα σωτηρίας. Γι' αυτό οι 57
Σουλιώτισσες αποφάσισαν στις 18 Δεκεμβρίου να πεθάνουν ένδοξα, παρά να πέσουν
στα χέρια του εχθρού αυτές και τα παιδιά τους, με όλες τις ατιμωτικές συνέπειες
που θα είχε το γεγονός αυτό.
Έτσι κατάφυγαν στο βράχο Στεφάνι από όπου έριξαν
το παιδιά τους στην άβυσσο του ποταμού Αχέροντα, κάτω από το βράχο. Κατόπιν οι
ίδιες άρχισαν το χορό. Η καθεμιά από αυτές που έσερνε το χορό, όταν έφτανε στην
άκρη του γκρεμού, έπεφτε στο βάραθρο. Έτσι βρήκαν όλες τους τον ηρωικό θάνατο,
τραγικό, αλλά έντιμο και ένδοξο. Το γεγονός αυτό έμεινε στην ιστορία μας με το
όνομα "ο χορός του
Ζαλόγγου". Είναι ένα από τα πιο φωτεινά παραδείγματα φλογερής αγάπης
προς την πατρίδα και το ιδανικό της ελευθερίας.
ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΖΑΛΟΓΓΟΥ
Προς τιμήν των ηρωίδων αυτών, που προτίμησαν
τον θάνατο από την ατίμωση και τη δυστυχία, στήθηκε στην κορυφή του ιστορικού
αυτού βράχου, ως σύμβολο μνήμης και αυταπάρνησης, το μνημείο που δεσπόζει εκεί
από το 1961, έργο του γλύπτη Γεωργίου Ζογγολόπουλου και του αρχιτέκτονα
Πάτροκλου Καραντινού.
Ο ξακουστός γλύπτης κατάφερε, με τρόπο εύγλωττο, να
μεταφέρει τον χορό που συνδέθηκε με τη λύτρωση, την αγάπη για την ελευθερία,
τον αγώνα για τη ζωή. Πιασμένες χέρι-χέρι, καθώς σέρνουν τον χορό, οι γυναικείες
μορφές μεγεθύνονται κλιμακωτά και στην άκρη του γκρεμού της θυσίας
γιγαντώνονται, μετατρέπονται σε μορφές τεράστιες, ηρωικές, σύμβολα αιώνια της
θυσίας και της αγάπης για την ελευθερία, στον βωμό της οποίας δεν δίστασαν να
θυσιάσουν όχι μόνον τη δική τους ζωή, αλλά και τη ζωή των παιδιών τους.
Το
μνημείο, μήκους 18 μ. και ύψους 13 μ., εδράζεται σε λιθόχτιστη βάση πάνω στην
οποία έχουν τοποθετηθεί οι έξι γιγαντόσωμες αφαιρετικές μορφές των
Σουλιωτισσών, κατασκευασμένες από οπλισμένο σκυρόδεμα επενδυμένο με περίπου
4.300 ασβεστολιθικούς όγκους, διαστάσεων 50Χ30 εκ., υπόλευκου χρώματος.
